Mae busnesau ymchwil a datblygu dwys yn rhoi hwb i economi Cymru yn ôl adroddiad newydd a gomisiynwyd gan Dirnad Economi Cymru.
Mae’r adroddiad, a gynhyrchwyd gyda chefnogaeth y Ganolfan Ymchwil Menter (CYM), yn dangos bod mwy na 2,400 o fusnesau ymchwil a datblygu (Y&D) dwys canolig-uchel yng Nghymru sy’n gwneud cyfraniadau sylweddol i economi Cymru. Mae hefyd yn edrych ar weithgarwch arloesi drwy ddata arolwg a chyfweliadau manwl â busnesau a dyma’r adroddiad CYM cyntaf i’w gyhoeddi drwy Dirnad Economi Cymru.
Yng Nghymru, fel y gwelwn ar draws y DU, risgiau economaidd a chostau uchel arloesi yw’r prif rwystrau i arloesi mewn cwmnïau ymchwil a datblygu dwys. Fodd bynnag, mae’r adroddiad yn dangos bod cost ac argaeledd cyllid yn llai o rwystr i fuddsoddiad gan gwmnïau ymchwil a datblygu dwysedd uchel yng Nghymru nag mewn mannau eraill yn y DU.
Mae'r adroddiad hefyd yn dangos cysylltiad cryf rhwng ymchwil a datblygu a mesurau perfformiad eraill fel twf a phroffidioldeb, tra'n tynnu sylw at yr effaith aruthrol y gall buddsoddiad cyhoeddus ei chael pan fydd yn mynd i mewn i fusnesau ymchwil a datblygu dwys, gan sicrhau twf cryfach. Mae'n datgelu ymhellach bod busnesau ymchwil a datblygu dwys yn cynhyrchu cyfran anghymesur o swyddi a throsiant.
Fodd bynnag, mae’r adroddiad yn nodi bod lefelau cydweithio rhwng prifysgolion a busnesau ymchwil a datblygu-ddwys yn is yng Nghymru o gymharu â rhanbarthau eraill y DU. Pe bai lefelau cydweithredu yng Nghymru yn debyg i’r rhai yn yr Alban, byddai hyn yn golygu bod 350 o gwmnïau dwysedd ymchwil a datblygu uchel a chanolig ychwanegol yn cydweithio â phrifysgolion.
O ran pa arloesi y mae cwmnïau Cymreig yn ei wneud, mae hyn ychydig yn wahanol i rannau eraill o'r DU gyda ffocws cryfach ar arloesi cynnyrch / gwasanaeth a llai o ffocws ar newid prosesau. Er bod yr adroddiad yn amlygu ystod eang o weithgarwch, gall diffyg ymwybyddiaeth o gymorth fod yn cyfyngu ar allu cwmnïau i rannu costau a risgiau arloesi.
Er bod cyfweliadau wedi amlygu bod dibyniaeth ar adnoddau mewnol a oedd yn cyfyngu ar weithgarwch arloesi rhai cwmnïau, roedd cwmnïau eraill wedi manteisio ar gymorth gan lywodraeth Cymru a Banc Datblygu Cymru.
Mae'r adroddiad ar gael yma.
Dywedodd yr Athro Stephen Roper, Cyfarwyddwr y CYM: “Mae’r adroddiad hwn yn rhoi’r olwg fanwl gyntaf ar y grŵp o fusnesau ymchwil a datblygu-ddwys a fydd yn hanfodol i dwf yn y dyfodol a swyddi o ansawdd uchel yng Nghymru. Fel y mae ar hyn o bryd, mae'r busnesau hyn eisoes yn gwneud cyfraniad sylweddol at werthiant a swyddi yng Nghymru.
“Mae gan fabwysiadu mesurau i gryfhau ymhellach y cysylltiadau rhwng y cwmnïau blaengar hyn a phrifysgolion lleol y potensial i wella eu harloesedd, eu cynhyrchiant a’u twf.”
Dywedodd Giles Thorley, Prif Weithredwr Banc Datblygu Cymru: “Rydym yn gwybod bod ymchwil a datblygu yn chwarae rhan hanfodol yng ngallu cwmnïau i arloesi a chreu gwerth. Mae ein buddsoddiad mewn cwmnïau ymchwil a datblygu dwys yn helpu i wneud cyfraniadau economaidd sylweddol i economi Cymru.
Rydym yn croesawu’r adroddiad hwn gan y Ganolfan Ymchwil Menter a byddwn yn defnyddio’r canfyddiadau a’r argymhellion i barhau i gefnogi busnesau Cymru, gan godi ymwybyddiaeth o’r cymorth ehangach sydd ar gael i fusnesau ymchwil a datblygu gan gynnwys rôl prifysgolion fel ffynhonnell gwybodaeth a chydweithio. Yn wir, byddwn yn gwneud popeth o fewn ein gallu i wella’r cyfraniad gwerthfawr y mae busnesau ymchwil a datblygu yn ei wneud i economi Cymru.”
