Mae nifer y busnesau newydd sy'n dechrau yng Nghymru yn perfformio'n well na phob rhan arall o'r DU gyda chynnydd o 31% yn chwarter un 2021 o'i gymharu â'r un cyfnod yn 2020.
Mae effeithiau Covid-19 a’r cyfnod cytundeb masnach ôl-Brexit cychwynnol ar economi Cymru wedi cael eu holrhain fel rhan o adroddiad blynyddol Dirnad Economi Cymru (DEC) ar berfformiad economi Cymru yn 2020/21. Mae'r adroddiad a gyhoeddwyd heddiw 24/08/21 yn dangos bod:
- Yn Ch1 2021 roedd busnesau newydd sy'n dechrau yng Nghymru i fyny 31% ar Ch1 2020 (14% yn y DU) a roedd busnesau yn cau yng Nghymru i lawr 1% yn yr ur cyfnod o'i gymharu â chynnydd o 7% ledled y DU.
- Gostyngodd gwerth allforion Cymru yn y flwyddyn i Ch1 2021 27% tra gostyngodd mewnforion 25%, yr uchaf o holl wledydd y DU.
- Cynyddodd cyfran y BBaCh Cymru sy'n defnyddio cyllid a oedd yn poeni am eu gallu i ad-dalu dyled, o 24% yn Ch3 2020 (21% ar gyfer BBaCh y DU) i 30% yn Ch4 2020 (24% ar gyfer BBaCh y DU).
- Mae ymyriadau Banc Datblygu Cymru wedi bod yn hanfodol yn ystod argyfwng Covid-19. Roedd cyfuno ei lefelau buddsoddi arferol â chefnogaeth Cynllun Benthyciad Busnes Covid-19 Cymru yn golygu bod pob buddsoddiad o £1m yn cynhyrchu amcangyfrif o £4.7m o GYG Cymru.
Dywedodd Max Munday o Uned Ymchwil Economi Cymru yn Ysgol Busnes Caerdydd: “Mae’r adroddiad blynyddol yn datgelu rhyw gymaint o adferiad Cymreig o’r gwaethaf o bandemig Covid-19 a gyda gwelliant mewn busnesau newydd yn dechrau yn chwarter cyntaf y flwyddyn. Fodd bynnag, roedd rhagolygon busnes yn yr hanner cyntaf yn dal i gael eu heffeithio'n fawr gan ansicrwydd ynghylch rheoliadau Covid-19."
“Mae'r data'n darparu tystiolaeth o'r rôl bwysig y mae'r Banc Datblygu yn ei chwarae trwy'r gwaethaf o'r cyfnod pandemig wrth gefnogi BBaCh Cymru. Yn wir, er bod llawer o'r economi ranbarthol wedi gweld gweithgaredd yn cwympo yn y flwyddyn hyd at Ebrill 2021, mae wedi bod yn amser hynod o brysur i'r Banc sy’n gweithio i ddiogelu gweithgaredd yn ein sylfaen cwmnïau bach.”
Mae adroddiad Dirnad Economi Cymru yn cynnwys amcanestyniad Banc Lloegr y bydd CDG y DU yn codi 7.25% yn 2021, rhagolwg gwell o'i gymharu â rhagfynegiad Ionawr 2021 o 5% ond mae'r amcangyfrifon CDG chwarterol diweddaraf sydd ar gael ar gyfer Cymru ar gyfer Ch3 2020, yn dangos cynnydd chwarterol o 14.4%.
Er gwaethaf yr arwyddion cynnar o adferiad parhaus, contractiodd buddsoddiad busnes y DU 2.3% yn y chwarter i Ch1 2021, gan aros ymhell islaw'r lefel cyn-bandemig yn Ch4 2019 (-18.4%). Mae hyn yn gysylltiedig â busnesau yn pentyrru nwyddau yn ystod y cyfnod pontio Brexit a chrebachiad o 14% ym masnach y DU ag Aelod-wladwriaethau'r UE. I Gymru, gostyngodd gwerth allforion yn y flwyddyn i Ch1 2021 27% tra gostyngodd mewnforion 25%, yr uchaf o holl wledydd y DU.
Mae Dirnad Economi Cymru hefyd yn rhybuddio bod rhagamcanion ar gyfer cynnydd mewn diweithdra yng Nghymru o 4.1% yn 2020/21 i 6% yn 2021/22. Mae hyn yn debygol o gyd-fynd â diwedd y cynllun seibiant swyddi.
Trwy gydol 2020/21, mae Dirnad Economi Cymru wedi olrhain sut mae'r digwyddiadau macro-economaidd hyn wedi effeithio ar economi Cymru. Mae'r adroddiad yn dangos bod Cymru yn sefyll allan yn y ffordd y mae'r farchnad wedi addasu i'r cynnwrf. Mae'r DU gyfan wedi gweld busnesau yn dechrau o'r newydd ac yn cau yn tueddu i gynyddu ond mae Cymru mewn gwirionedd yn perfformio'n well na rhannau eraill o'r DU gyda busnesau'n dechrau o'r newydd yng Nghymru i fyny 31% a busnesau'n cau yn gostwng 1% o'i gymharu â chynnydd o 7% ledled y DU.
Dywedodd Giles Thorley, Prif Weithredwr Banc Datblygu Cymru: “Mae'r 18 mis diwethaf wedi bod yn anhygoel o anodd i'r mwyafrif o fusnesau ledled Cymru ond rydym hefyd wedi gweld y nifer uchaf erioed o fusnesau newydd wrth i fentergarwch a chreadigrwydd ddisgleirio. Mae adroddiad heddiw gan Dirnad Economi Cymru yn dangos yn union sut mae digwyddiadau wedi tanio’r galw cynyddol am gyllid i fusnesau newydd a busnesau sefydledig, gan gynnwys ein Cynllun Benthyciad Busnes Covid-19 Cymru a ddarparodd gymorth ar ffurf llif arian mawr ei angen.
“Ar ben hynny, mae’r data yn darparu mewnwelediad pwysig i’r galw am gyllid ledled Cymru ac yn helpu i wella ein dealltwriaeth o BBaCh a’u rôl o fewn economi Cymru gan ein helpu i ganolbwyntio ar effaith economaidd ehangach y Banc Datblygu trwy fesur ein cyfraniad a gweithredu fel meincnod i lywio ein penderfyniadau buddsoddi.
“Gyda phob £1m cyfun o'n busnes fel arfer a buddsoddiad cynllun Benthyciad Busnes Covid-19 Cymru yn cynhyrchu amcangyfrif o £4.7m o GYG Cymru, rydym yn parhau i ganolbwyntio ar ddarparu cyllid cynaliadwy ac effeithiol i fusnesau Cymru sy'n gyrru adferiad ôl-Covid a datgloi potensial economaidd Cymru.”
