Efallai eich bod wedi treulio blynyddoedd yn adeiladu busnes ac yn awr yn edrych i fynd â'r hyn yr ydych wedi'i adeiladu i gyfeiriad arall. Efallai eich bod wedi sylwi ar rywbeth mewn busnes arall y mae ei waith neu ei gynnyrch yn cyd-fynd â'ch un chi a byddai eu cynnwys yn gam mawr ymlaen i chi. Neu efallai eich bod yn uwch arweinydd profiadol, a bod cyfle wedi codi i chi fod yn berchen yn uniongyrchol neu'n rhannol ar y busnes yr ydych yn gweithio iddo.
Beth bynnag fo'r senario, gall prynu neu gyfuno busnesau fod yn gam gwych, gan ganiatáu i berchnogion sy'n ymddeol roi'r gorau iddi; gall olygu uwch arweinyddiaeth newydd i ddiogelu busnes ymhell i'r dyfodol, neu ymuno â dau dîm neu fwy i greu rhywbeth mwy a gwell na'r hyn y maent wedi gallu ei wneud ar eu pen eu hunain.
Mae'r byd yn llawn enghreifftiau gwych o gwmnïau lle mae perchnogion sy'n ymddeol wedi trosglwyddo eu gwaith i ddwylo diogel gyda thimau newydd; neu fusnesau sydd wedi gweld manteision gweithio gyda chystadleuwyr posibl a dod â nhw i'w grwpiau, gydag arweinwyr a strwythurau newydd.
Un o'r busnesau rydym wedi gallu eu cefnogi gyda chaffaeliadau yw'r Ethikos Group, gwneuthurwr o Sir y Fflint y gwnaethom ei gefnogi yng ngwanwyn 2022 i brynu Print-Tech Solutions.
Gall cyfuniad a chaffael - a elwir weithiau yn C&Ch - fod yn newyddion mawr, gydag achosion proffil uchel yn aml yn cynnwys bargeinion gwerth biliynau o ddoleri a threfniadau trosglwyddo cymhleth gyda llengoedd o arbenigwyr cyfreithiol.
Ond nid ar gyfer cwmnïau neu gorfforaethau mawr yn unig y mae cyfuniad a chaffael. Gall unrhyw fusnes sydd wedi hen ennill ei blwyf ac sy’n bwriadu cymryd ei gam nesaf eu hystyried, ac maent yn opsiynau pwysig wrth feddwl am gynllunio eich olyniaeth busnes.
Os ydych chi'n fusnes sy'n bwriadu prynu un arall, neu os ydych chi'n ystyried gwerthiant arfaethedig i fusnes partner posibl, mae'n bwysig eich bod chi'n ystyried rhai pwyntiau allweddol.
1 - Ai dyma sydd ei angen arnoch mewn gwirionedd?
Er nad yw manteisio ar gyfle da yn rhywbeth holl ddoeth a rhesymegol i’w wneud, mae angen i chi fod yn siŵr bod y cyfle rydych chi wedi'i weld yn iawn i chi.
A yw'n cyd-fynd â'ch strategaeth fusnes? Os oeddech yn barod i gynyddu twf ac wedi bod yn adeiladu tuag at symudiad o'r fath, gall manteision uno neu gaffael ymddangos yn amlwg. Ond os yw'n gam annisgwyl, nad yw'n unol â'ch cynlluniau busnes presennol, gallai achosi problemau ymhellach ymlaen.
A yw eich busnes targed yn cyd-fynd â'ch gwerthoedd chi mewn gwirionedd? Eich nodau chi? Beth am y cynhyrchion neu'r gwasanaethau maen nhw'n eu cynnig? A ydynt yn cryfhau eich cynnig presennol? Ydyn nhw'n rhoi mynediad i chi at sylfaen cwsmeriaid ehangach? Pa faint ydyn nhw? A oes ganddynt yr un diwylliant gweithio?
Os oes gennych chi atebion cadarnhaol i bob un o'r uchod - gwych! Efallai mai cymryd y cam hwnnw yw'r un iawn i chi mewn gwirionedd. Os nad ydych chi'n siŵr, mae hynny'n iawn – ond gwnewch yn siŵr eich bod chi'n cymryd amser i gael y wybodaeth sydd ei hangen arnoch chi, i'r pwynt pan fyddwch chi'n teimlo’n wirioneddol fodlon ar symud i'r cam nesaf.
2 - Gwnewch eich diwydrwydd dyladwy
Fel gyda phopeth ym maes cynllunio busnes, nid oes unrhyw beth yn lle gwneud eich gwaith cartref mewn gwirionedd. Er y gall diwydrwydd dyladwy fod yn rhan o broses gymhleth, gall yr enillion a gewch ohono gynnig cipolwg gwerthfawr ar sut y dylech symud ymlaen.
Mae ystyriaethau cyfreithiol ac ariannol i'w gwneud. Mae angen i chi edrych ar gryfderau a gwendidau eich busnes targed. Neu, os yw darpar brynwr yn edrych arnoch chi, mae angen i chi wybod mwy amdanyn nhw.
Beth maen nhw'n ei gynnig? Ydyn nhw'n dod â thîm ymroddedig, profiadol a gwybodus? A oes ganddynt beiriannau neu feddalwedd perchnogol blaengar a fyddai'n cydweddu'n wych â'ch gweithrediadau chi? A ydynt wedi cael enillion iach dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf? Ydyn nhw wedi cael unrhyw wrthdaro gyda rheoleiddwyr?
3 – Beth yw’r costau?
Nid yw cost cyfuno neu gaffael yn cynnwys pris prynu neu werthu busnes unigol yn unig. Mae'r broses ei hun yn dod â chostau cyfreithiol a chynghorol eraill, felly gwnewch yn siŵr eich bod chi'n gwybod yn llawn beth fydd y gost yn y pen draw.
Bydd y prisiad yn dibynnu'n rhannol ar rywfaint o'r gwaith yr ydych eisoes wedi'i wneud o amgylch lle'r busnes yn y farchnad. Ond hyd yn oed wedyn, dim ond cost y bydd hynny'n ei rhoi - mae angen i chi hefyd ddarganfod sut y bydd y gost honno'n cael ei thalu. A all y prynwr gynnig taliad un waith ac am byth? Neu efallai bod yna symudiad tuag at gynlluniau talu tymor hwy? A beth fydd yn ei olygu unwaith y bydd y busnes wedi'i brynu a'i werthu'n iawn ac yn wirioneddol?
4 – Dewch â phawb at ei gilydd
Unwaith y bydd y gwerthu, caffael neu uno wedi mynd yn ei flaen, dylech gael eich llongyfarch ar fod wedi llywio'r broses.
Ond nid dyna ddiwedd eich gwaith – ymhell ohoni a deud y gwir.
Nawr, mae'n rhaid i chi weithio'n galed i ddod â'ch holl dimau newydd ynghyd o dan un strwythur, os nad un to.
A fydd gennych chi weithwyr mewn un tîm a fydd yn symud i rolau arwain mewn tîm arall? Ydych chi'n gwybod sut olwg sydd ar eich strwythur newydd, gan amlinellu pwy sy'n gyfrifol am beth o dan y busnes newydd? Ydych chi'n gwybod sut olwg fydd ar eich brand newydd - a fyddwch chi'n eu cadw ar wahân, neu'n creu brand newydd, unedig sy'n dangos beth rydych chi'n ei wneud gyda'ch gilydd? Mae'n bosibl y bydd yn rhaid i hyd yn oed pethau mor ddydd-i-ddydd â systemau Technoleg Gwybodaeth a Chyfathrebu (TGCh) ac arferion Adnoddau Dynol (AD) newid, ac mae angen i chi sicrhau nad oes gennych systemau sy'n gwrthdaro neu'n dyblygu gwaith yn ddiangen.
Fel gyda phopeth, mae cynllunio a strategaeth yn allweddol. Mae uno a chaffael yn gam mawr i fusnes, ac yn cynnig llawer o lwybrau newydd cyffrous i dwf – ond fe allant hefyd achosi anawsterau i fusnesau nad ydynt yn gwybod sut i ymuno â’u cynigion presennol, neu nad ydynt yn gwybod sut i gyflwyno eu harlwy newydd i gwsmeriaid.
Mae gwneud eich gwaith o flaen llaw, a gwneud yn siŵr eich bod wedi gwneud eich ymchwil fel eich bod yn gwybod mai dyna'r penderfyniad cywir i chi, wirioneddol yn werth chweil. I gael rhagor o wybodaeth am y math o gymorth y gallwn ei gynnig gydag allbryniannau neu fargeinion tebyg, ewch i weld ein tudalen we ar brynu busnesau.
