Mae Olew dros Gymru yn gyflenwr tanwydd annibynnol sy’n darparu ystod o wasanaethau y mae mawr eu hangen i gartrefi, busnesau, eiddo masnachol, a chwsmeriaid amaethyddol a manwerthu ar hyd a lled Cymru.
Sefydlwyd y busnes teuluol yng nghanol Cymru gan Colin Owens, a adeiladodd y cwmni gyda chefnogaeth ei wraig Shirley, ei ferch Sally, a’i fab Paul.
Wedi’i sefydlu yn 2010, roedden nhw eisiau creu brand olew gwirioneddol Gymreig gyda phwyslais ar roi llawer iawn er mwyn cefnogi cymunedau Cymru.
Ar ben hynny, roedd y cwmni’n awyddus i helpu Cymru i leihau ei hallyriadau carbon ac maent yn bwriadu newid ei enw i Gwyrdd dros Gymru / Green 4 – gan ymrwymo i gyflawni dyfodol datgarbonedig i’r sector dosbarthu tanwydd hylifol.
Sut mae'r cynllun i newid i Gwyrdd dros Gymru wedi dod i fodolaeth?
Ers sefydlu Olew dros Gymru yn 2010, mae Colin wedi arwain y busnes wrth iddo adeiladu’n fwy a bellach Olew dros Gymru yw’r cwmni olew annibynnol mwyaf yng Nghymru, gyda refeniw blynyddol o £115m a rhwydwaith cenedlaethol o gyrtiau blaen a depos.
Yn dilyn degawd llwyddiannus gyda’r busnes, mae Colin bellach wedi symud ei ffocws i newid hinsawdd. Mae wedi datgan bod y cwmni yn bwriadu trawsnewid o fod yn gwmni tanwydd ffosil, wrth iddo geisio adeiladu dyfodol sy’n fwy gwyrdd.
Ail gadarnhawyd yr ymrwymiad hwn ym mis Mehefin 2021, pan aeth y cwmni i bartneriaeth â Riversimple Movement yn Llandrindod.
Byddai’r cytundeb hwn yn golygu bod Olew dros Gymru yn darparu ail-lenwyr tanwydd ar gyfer ceir trydan sy’n cael eu pweru gan hydrogen yn eu safleoedd tanwydd presennol, fel rhan o’u hymrwymiad i’r trawsnewidiad oddi wrth tanwydd ffosil i fathau glân o ynni fel rhan o’r symudiad tuag at fodel busnes sy’n fwy gwyrdd.
Dilynwyd hyn gan y newyddion bod Olew dros Gymru yn newid ei enw i Gwyrdd dros Gymru / Green 4 Wales, gan wirioneddol atgyfnerthu eu haddewid i gynhyrchu dewisiadau ecogyfeillgar yn lle tanwydd ffosil.
Fe ddechreuon nhw ar y daith hon pan agoron nhw eu ffatri AdBlue cyntaf, gyda'r nod o leihau allyriadau o beiriannau Diesel. At hynny, mae Tanwydd Olew Llysiau wedi’i Drin â Hydro (OLlT) – un o’r tanwyddau glanaf ar y farchnad – ar gael i’w ddosbarthu gan Gwyrdd dros Gymru / Green 4 Wales, gan helpu busnesau i leihau eu hallyriadau nwyon tŷ gwydr hyd at 90%.
Dywedodd Sally Williams, y Cyfarwyddwr: “Mae’n bwysicach fyth yn yr hinsawdd sydd ohoni i edrych i’r dyfodol i warchod ac achub yr amgylchedd lle bynnag y bo modd. Fel cwmni olew, mae hon yn dasg anodd ond yn un yr ydym wedi ymrwymo’n llwyr iddi, a dyna’r rheswm dros y newid arfaethedig dros y 12 mis nesaf i Gwyrdd dros Gymru.”
“Mae’n hanfodol bod y diwydiant olew yn cefnogi ychwanegion tanwydd gwyrddach ac atebion i leihau allyriadau, a fydd yn arwain at ansawdd aer glanach i bob un ohonom ac yn helpu gyda thargedau newid hinsawdd y byd.”
Cydnabuwyd yr ymdrechion hyn gan Gymdeithas Dosbarthwyr Tanwydd y DU ac Iwerddon (UKIFDA), a ddyfarnodd y Wobr Werdd ar gyfer 2022 i’r busnes am ei hymdrechion i drosglwyddo’r busnes i Gwyrdd dros Gymru / Green 4 Wales.
Mae’r busnes teuluol sydd â’i bencadlys yng Nghaerfyrddin wedi’i ganmol am ei ymrwymiad i gyflawni dyfodol datgarboneiddio ar gyfer y sector dosbarthu tanwydd hylifol drwy archwilio nifer o fentrau i ddatgarboneiddio Cymru.
Mae’r ymdrechion hyn yn cynnwys agor gwaith cynhyrchu AdBlue cyntaf Cymru ym Mhontsenni ym mis Gorffennaf 2021, gweithgynhyrchu’r dwysfwyd gwyrdd gan ddefnyddio hydoddiant wrea purdeb uchel a dŵr Cymru.
Bywyd fel Olew dros Gymru
Sefydlodd Colin Owens Fuel gyda’r prif gyfranddaliwr John Williams yn 1991, ac fe adeiladon nhw’r busnes yn gwmni olew mwyaf Cymru. Fe benderfynon nhw ei werthu cyn hynny ar ei anterth, gyda throsiant o £350m, gan werthu i Texaco am £3.5m yn 1997. Fel rhan o'r cytundeb gwerthu, byddai Colin yn aros i redeg y busnes am ddeng mlynedd.
Yn 2003 prynodd Chevron Texaco ledled y byd, a phrynwyd Texaco Equity Distributors (yr oedd Owens Fuels yn rhan ohono) gan Irish plc DCC yn 2008, ac yr oedd Colin yn anghytuno a’i fodel busnes. Gadawodd Colin y diwydiant olew yn fuan ac aeth i weithio ar gae rasio Ffos Las.
Ni pharhaodd ei amser o’r busnes olew yn rhy hir, gyda Colin yn dychwelyd 18 mis yn ddiweddarach i sefydlu Olew dros Gymru ar awgrym ei ferch Sally Williams.
"Roeddwn yn ffodus fy mod yn cael fy mharchu yn y diwydiant olew, ac roeddwn wedi magu enw da."
Profodd hwn i fod y penderfyniad cywir i’w wneud. Heddiw, mae’r cwmni sydd â’i bencadlys yn Sir Gaerfyrddin yn gweithredu wyth depo ledled Cymru, gan gynnwys Caerdydd, Aberhonddu, Aberdaugleddau, Felinfach, Powys, a Blaenau Ffestiniog.
Mae’r busnes wedi ehangu’n gyflym, ac ar hyn o bryd maent yn cyflogi 170 o staff, tra bod ganddynt tua 40 o lorïau, ac yn gwasanaethu sylfaen cwsmeriaid o 100,000.
Yn ogystal â'r cwmni olew mentrodd Colin a'r tîm y tu allan i'r diwydiant olew i fanteisio ar le gwag yn eu gorsaf betrol yn Nant-y-caws.
Geni Hollol Gymraeg
Ym mis Awst 2018, derbyniodd Olew dros Gymru fuddsoddiad o £350,000 gan y Banc Datblygu i adeiladu caffi newydd yng ngorsaf betrol Nant-y-caws, lle maent yn gwerthu cynnyrch Cymreig o ffynonellau lleol ar y safle sy’n edrych dros Goedwig Brechfa a’r Mynydd Du.
Talodd y benthyciad gan y Banc Datblygu am y datblygiad yn yr orsaf betrol, i gynnwys trosi ac ehangu’r siop yn siop dwristiaeth a bwyty newydd, a agorodd yn 2020, a elwir yn Hollol Gymraeg.
“Gwnaeth Swyddog Buddsoddi’r Banc Datblygu gymaint o argraff arnaf; Roedd hi mor hawdd cyfathrebu â Richard. Roedd yn deall yr hyn yr oeddem yn ceisio ei gyflawni gyda’r garej a’r lleoliad,” meddai Colin.
Gyda'r garej wedi'i lleoli ar gerbytffordd tua'r dwyrain y prif lwybr o orllewin Cymru i Gaerdydd a Chasnewydd, teimlai Colin fod ganddi botensial mawr i ddenu teithwyr.
“Doedd dim buddsoddiad wedi cael ei wneud yn y garej ers dros 20 mlynedd. Roedd y lleoliad gyda’r olygfa dros y Mynydd Du yn galw am fuddsoddiad i ddenu mwy o dwristiaid a phobl leol petaem ni’n gallu darparu’r gwasanaethau, fel caffeteria a siop dwristiaeth, i gyd yn llawn cynnyrch Cymreig,” meddai Colin.
Ar ben hynny, cyfaddefodd Colin fod y penderfyniad i agor caffi newydd yn ymateb i'r pryderon am y diwydiant olew yn dirywio yn y dyfodol.
“Pam wnaethon ni benderfynu agor bwyty? Wel, bydd y diwydiant olew yn crebachu a bydd llai o angen dosbarthwyr olew. Ond gallai ein holl yrwyr gyfanwerthu bwyd o farchnadoedd Cymru, a gallwn ddod yn fusnes dosbarthu bwyd,” meddai’r mentergarwr.
Mae cynlluniau i agor ail fwyty ym Mhorthmadog yn y dyfodol.
Y dyfodol i Gwyrdd dros Gymru
Wrth i Gwyrdd dros Gymru baratoi ar gyfer dyfodol mwyaf amgylcheddol gynaliadwy, mae Colin wedi cymryd cam yn ôl oddi wrth y cwmni, gan gynnig benthyg ei arbenigedd fel ymgynghorydd.
Mae ei ferch Sally wedi cymryd rôl Rheolwr Gyfarwyddwr, maent yn gobeithio ehangu a thyfu wrth i amser fynd heibio. Wrth edrych ymlaen i’r dyfodol, mae Colin wedi’i gwneud yn glir nad yw am werthu’r busnes o dan unrhyw amgylchiadau.
“Ni chaiff Olew dros Gymru byth ei werthu,” meddai.
“Mae'n rhaid i fy merch ddeall hynny. Mae’n rhaid iddo fod yn waddol i’r cymunedau Cymraeg.”
Ar bob cyfrif, mae’r ffaith bod y teulu Owen yn edrych tuag at adeiladu dyfodol gwyrddach yn newyddion gwych i gymunedau ledled Cymru.
